บทบาทของมณฑลฝูเจี้ยน และ แนวโน้มการเติบโตของอุตสาหกรรมอาหารทะเลในประเทศจีน

ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา อุตสาหกรรมผลิตภัณฑ์ประมงของจีนกำลังเติบโตขึ้นอย่างมั่นคง มีการขยายตัวของขนาดอุตสาหกรรมอย่างต่อเนื่องและปริมาณการผลิตที่เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว แสดงให้เห็นถึงแนวโน้มการเติบโตที่แข็งแกร่งและศักยภาพในการพัฒนาที่กว้างขวาง จากข้อมูลของ iiMedia Research พบว่า ผู้หญิงคิดเป็นสัดส่วนถึง 41.2% นิยมบริโภคอาหารทะเลใน โดยผู้บริโภคส่วนใหญ่ถึง 47.2 % เป็นกลุ่มวัยกลางคนที่มีอายุตั้งแต่ 31-40 ปี อีกทั้งผู้ที่นิยมบริโภคผลิตภัณฑ์อาหารทะเลถึง 41.5% มีรายได้ปานกลางถึงสูง และ 29.5% อาศัยอยู่ในเมืองระดับ First-Tier City

ที่มา : iimedia research

ในหมวดหมู่สินค้าสัตว์น้ำ ประเภทอาหารทะเลที่ผู้บริโภคนิยมเลือกมากที่สุด ได้แก่ ปลาทะเลน้ำตื้น (61.1%) กุ้งทะเล (60.1%) และปูทะเล (39.9%) ส่วนผลิตภัณฑ์จากสัตว์น้ำจืดที่ผู้บริโภคนิยมเลือกมากที่สุด ได้แก่ กุ้งน้ำจืด (62.7%) ปลาน้ำจืด (57.0%) และปูน้ำจืด (35.8%)

ที่มา : iimedia research

คาดการณ์ปี 2026 อาหารทะเลสำเร็จรูปในจีนจะมีมูลค่าถึง 257,600 ล้านหยวน

นับตั้งแต่ปี 2023 ที่รัฐบาลจีนได้ระบุเป็นครั้งแรกในเอกสารนโยบายกลาง ถึงการสนับสนุนการพัฒนาอุตสาหกรรมอาหารสำเร็จรูป ส่งผลให้กระแสอาหารทะเลสำเร็จรูปได้ขยายตัวอย่างรวดเร็ว บริษัทต่างๆ ในอุตสาหกรรมประมงจึงเริ่มเข้ามาวางแผนเพื่อลงทุนในตลาดนี้

โดยจากข้อมูลระหว่างปี 2015 ถึง 2023 พบว่า ผลผลิตของจีนเพิ่มขึ้นทุกปี โดยในปี 2023 ปริมาณการผลิตผลิตภัณฑ์ประมงของจีนอยู่ที่ 71.16 ล้านตัน อีกทั้งผลิตภัณฑ์ประมงเป็นแหล่งอาหารที่สำคัญ อุดมไปด้วยโปรตีนและแร่ธาตุซึ่งตรงกับความต้องการด้านสุขภาพและโภชนาการของประชาชน ส่งผลให้มีแนวโน้มที่การผลิตในภาคประมงจะเติบโตอย่างต่อเนื่อง

ที่มา : iimedia research

ข้อมูลจาก iiMedia Research ระบุว่าในปี 2023 ตลาดอาหารพร้อมปรุงและตลาดอาหารพร้อมปรุงจากผลิตภัณฑ์ประมงของจีนมีมูลค่าถึง 361,600 ล้านหยวนและ 123,700 ล้านหยวนตามลำดับ คาดว่าภายในปี 2026 มูลค่าตลาดจะเพิ่มขึ้นเป็น 749,000 ล้านหยวนและ 257,600 ล้านหยวนตามลำดับ แนวโน้มนี้สะท้อนถึง ทิศทางการพัฒนาอุตสาหกรรมประมงที่มุ่งเน้นไปสู่การแปรรูปเป็นอาหารพร้อมปรุง ซึ่งช่วยเพิ่มมูลค่าและคุณค่าของผลิตภัณฑ์ประมง ส่งเสริมให้การเติบโตของอุตสาหกรรมเป็นไปอย่างต่อเนื่อง

ที่มา : iimedia research

จากการวิเคราะห์ของ iiMedia Research อุตสาหกรรมประมงของจีน ณ ปัจจุบัน ยังคงมีการแข่งขัน   ไม่สูงนัก เนื่องจากส่วนใหญ่ยังเป็นบริษัทหรือธุรกิจขนาดเล็ก แต่คาดว่าในอนาคตอุตสาหกรรมนี้จะมุ่งเน้นไปที่การขยายตลาดออกสู่ต่างประเทศมากยิ่งขึ้น และมีการเร่งพัฒนาและเปลี่ยนแปลงในหลายด้านเพื่อเพิ่มคุณภาพผลิตภัณฑ์ โดยจะผลักดันไปสู่การทำฟาร์มประมงอัจฉริยะ เน้นการสร้างผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพสูง เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม และปลอดภัย รวมถึงการปรับทุกกระบวนการให้ได้ตามมาตรฐาน เน้นการใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัย ยั่งยืน และเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม

อุตสาหกรรมอาหารทะเลในมณฑลฝูเจี้ยน

ปัจจุบัน มณฑลฝูเจี้ยนมีศักยภาพด้านการประมงนอกชายฝั่งที่อยู่ในระดับแนวหน้าของประเทศ โดยมีการนำเข้าสัตว์น้ำที่จับได้จากน่านน้ำไกลฝั่งกว่า 400,000 ตันต่อปี ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการเพิ่มปริมาณสินค้าในตลาดผลิตภัณฑ์ประมงภายในประเทศ และส่งเสริมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมในพื้นที่ชาวประมง อีกทั้งยังมีการจัดงาน China (Fuzhou) International Sea Food and Fisheries Expo (ชื่อภาษาจีน : 中国（福州）国际渔业博览会) เป็นหนึ่งในสามงานแสดงสินค้าประมงระดับนานาชาติที่ใหญ่ที่สุดในโลก ที่ได้รับอนุมัติจากกระทรวงพาณิชย์จีน โดยจัดขึ้นในเมืองฝูโจว มณฑลฝูเจี้ยน สาธารณรัฐประชาชนจีน ซึ่งจะจัดขึ้นในวันที่ 13-15 มิถุนายน 2568 โดยสามารถเข้าชมรายละเอียดเพิ่มเติมได้ผ่านเว็บไซต์ https://www.chinafife.com

ในปี 2023 มณฑลฝูเจี้ยนมีปริมาณการผลิตสินค้าประมงรวม 8.9 ล้านตัน คิดเป็น 1 ใน 8 ของปริมาณทั้งหมดในประเทศจีน และจัดอยู่ในอันดับต้นๆ ของประเทศ โดยในจำนวนนี้เป็นผลิตภัณฑ์จากทะเล 7.88 ล้านตัน ซึ่งคิดเป็นเกือบ 1 ใน 4 ของปริมาณผลิตภัณฑ์จากทะเลทั่วประเทศ โดยเฉลี่ยแล้ว ชาวฝูเจี้ยนมีการบริโภคผลิตภัณฑ์ประมงมากกว่า 200กก./คน คิดเป็นอันดับหนึ่งของประเทศ โดยที่ผลผลิตจากการเพาะเลี้ยง เช่น ปลาจวด หอยเป๋าฮื้อ หอยนางรม สาหร่ายวุ้น และสาหร่ายทะเล ล้วนติดอันดับสูงสุดของประเทศ

อีกทั้งมณฑลฝูเจี้ยนยังเน้นเพิ่มมูลค่าผลิตภัณฑ์น้ำด้วยการพัฒนาเขตอุตสาหกรรมแปรรูป โดยสนับสนุนการสร้างสายการผลิตอัจฉริยะ รวมถึงเพิ่มขีดความสามารถในการแปรรูปผลิตภัณฑ์น้ำให้หลากหลาย เช่น ผลิตภัณฑ์แช่แข็ง ผลิตภัณฑ์แปรรูปแห้ง และผลิตภัณฑ์จากปลาบด โดยมีบริษัทแปรรูปกว่า 400 แห่งใน 17 เขตสำคัญ และมีมูลค่าการแปรรูปเกิน 1 แสนล้านหยวน ซึ่งจัดเป็นอันดับสองของประเทศ รวมถึงพัฒนาผลิตภัณฑ์หลากหลาย เช่น แช่แข็ง แห้ง กระป๋อง และอาหารฟังก์ชัน พร้อมยกระดับระบบโลจิสติกส์แบบควบคุมอุณหภูมิเพื่อการเก็บรักษาที่มีประสิทธิภาพ ผลิตภัณฑ์เหล่านี้นอกจากจะมีจำหน่ายภายในมณฑลฝูเจี้ยนเองแล้ว ยังถูกนำไปแปรรูปและจัดส่งทั่วประเทศอีกด้วย

โอกาสของไทยในตลาดอาหารทะเล และอาหารทะเลแช่แข็ง

ข้อมูลจาก Global Trade Atlas เดือน มกราคม-กันยายน 2024 ชี้ให้เห็นว่า ผลิตภัณฑ์หมวด ปลา   สัตว์น้ำ และสัตว์น้ำที่ไม่มีกระดูกสันหลังอื่นๆ (HS Code : 03)  จีนมีการนำเข้าจากไทยคิดเป็นอันดับที่ 11  คิดเป็นสัดส่วน 2.17% จากการนำเข้าทั่วโลก โดยมีการนำเข้าสัตว์น้ำจำพวกครัสตาเซีย มีชิวิต สด หรือแช่แข็ง (HS Code : อาทิ กุ้ง กั้ง ปู) มากเป็นอันดับ 1 โดยคิดเป็นสัดส่วน 77.62% จากการนำเข้าอาหารทะเลทั้งหมด จากประเทศไทย แต่มีการปรับตัวลดลง 20.19% YoY

และในเดือน มกราคม-กันยายน 2024 สัตว์น้ำจำพวกโมลลุสก์ มีชีวิต สด หรือแช่แข็ง (HS Code0307 : อาทิ ปลาหมึก) จีนมีการนำเข้าจากไทยคิดเป็นอันดับที่ 12 จากการนำเข้าทั่วโลก โดยมีการนำเข้าหลักจาก อินโดนีเซีย สหรัฐฯ ไต้หวัน อาร์เจนตินา และแคนาดา โดยสินค้าประเภทนี้ จีนมีการนำเข้าคิดเป็นอันดับสองจากการนำเข้าอาหารทะเลทั้งหมดจากไทย ซึ่งมีการเติบโตขึ้นอย่างเห็นได้ชัด โดยมูลค่าที่จีนนำเข้าจากไทยปรับตัวสูงขึ้นจากปี 2022 ที่ 10.81 ล้านเหรียญสหรัฐ เป็น 32.96 ล้านเหรียญสหรัฐ ในปี2024 ขยายตัวเพิ่มขึ้นถึง 58.86% YoY

ความเห็นสำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ เมืองเซี่ยเหมิน: ปัจจุบันธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับผลิตภัณฑ์ประมงในประเทศจีนส่วนใหญ่ยังคงดำเนินงานในรูปแบบที่กระจายตัว โดยมีจำนวนบริษัทขนาดใหญ่ไม่มากนัก   ซึ่งส่งผลให้การแข่งขันในตลาดยังคงมีความเข้มข้นไม่มากนัก อย่างไรก็ตาม ผลิตภัณฑ์อาหารทะเลสำเร็จรูปเริ่มกลายเป็นทางเลือกใหม่ในการบริโภคอาหารทะเล เนื่องจากผู้บริโภคเริ่มหันมานิยมสินค้าที่สะดวกและพร้อมทาน อุตสาหกรรมนี้ในจีนจึงเริ่มมุ่งเน้นการสร้างแบรนด์และการพัฒนาเทคโนโลยีอุตสาหกรรมอัจฉริยะ เพื่อเพิ่มคุณภาพและความยั่งยืนของผลิตภัณฑ์ โดยผู้ประกอบการที่ต้องการเข้าสู่ตลาดนี้ จำเป็นต้องทำความเข้าใจและเรียนรู้ถึงการเปลี่ยนแปลงในอุตสาหกรรม รวมถึงแนวโน้มการพัฒนาของตลาด เพื่อที่จะสามารถปรับตัวและพัฒนาอย่างต่อเนื่องไปพร้อมกับการเติบโตของตลาดผลิตภัณฑ์อาหารทะเล และอาหารทะเลแช่แข็งในจีน ทั้งนี้ มณฑลฝูเจี้ยน เป็นมณฑลสำคัญในอุตสาหกรรมประมง ไม่ว่าจะเป็นมีปริมาณการผลิตคิดเป็น 1 ใน 8 ของทั้งประเทศ รวมถึง เป็นทั้งแหล่งส่งออกและนำเข้าสินค้าประมงสำคัญของจีน

https://www.chinafife.com/zhanhuigaikuang.html

https://www.cnr.cn/fj/jdt/20240527/t20240527_526720520.shtml

https://www.iimedia.cn/c400/101020.html

https://hyyyj.fujian.gov.cn/xxgk/tjxx/202312/t20231206_6326182.htm

https://ejfoundation.org/resources/downloads/High-and-Dry_2023_THpdf.pdf

https://www.chinafife.com/home.html

Global Trade Atlas

      เรียบเรียงโดยสำนักงานส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ ณ เมืองเซี่ยเหมิน

14 พฤศจิกายน 2567