เมื่อเร็วๆ นี้ สถาบันการท่องเที่ยวจีนประกาศรายงานการพัฒนาเศรษฐกิจกลางคืนของจีนปี 2567 ในรายงานคาดการณ์ว่าถึงสิ้นปี 2567 ค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นระหว่างการท่องเที่ยวกลางคืนภายในประเทศจีนทั้งหมดมีมูลค่าถึง 1.91 ล้านล้านหยวน เพิ่มขึ้นร้อยละ 21.7 จากปีที่แล้ว ค่าใช้จ่ายด้านการท่องเที่ยวโดยเฉลี่ยต่อคนในช่วงกลางคืนสูงกว่ากลางวันเป็น 3 เท่าตัว ปัจจุบันการใช้จ่ายบริโภคของจีน ร้อยละ 60 เกิดขึ้นในช่วงกลางคืน รายได้ของห้างสรรพสินค้าในช่วงเวลา 18.00 – 22.00น. ของทุกวันมีมากกว่าสัดส่วนครึ่งหนึ่งของรายได้ทั้งวัน มูลค่าเศรษฐกิจกลางคืนของจีน เติบโตจาก 22.54 ล้านล้านหยวนในปี 2561 เพิ่มขึ้นจำนวน 50.25 ล้านล้านหยวนในปี 2567 ซึ่งแสดงให้เห็นถึงเศรษฐกิจกลางคืนของจีนมีอัตราการเติบโตอย่างก้าวกระโดด
เศรษฐกิจกลางคืน หมายถึงกิจกรรมทางเศรษฐกิจของอุตสาหกรรมบริการตั้งแต่เวลา 18.00 -06.00น.ของวันรุ่งขึ้น ครอบคลุมอุตสาหกรรมธุรกิจบริการทั้งหมด เช่น การค้า การขนส่ง การจัดเลี้ยงอาหาร การท่องเที่ยว และความบันเทิง
รูปแบบการบริโภคกลางคืนมีความหลากหลายรูปแบบ ประกอบด้วยการช้อปปิ้งกลางคืน การรับประทานอาหารกลางคืน ความบันเทิงกลางคืน และการเที่ยวกลางคืน เป็นต้น กลุ่มผู้บริโภคหลักส่วนมากเป็นกลุ่มวัยรุ่นที่มีอายุระหว่าง 18-30 ปี ซึ่งคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 46.1 ในคนกลุ่มนี้มีผู้ที่ไม่นอนกลางคืน สัดส่วนร้อยละ 74.5 กลุ่มคนเหล่านี้ใช้ชีวิตอย่างรวดเร็วและมีความต้องการสูงสําหรับการบริโภคในเวลากลางคืน ซึ่งขับเคลื่อนให้เมืองต่างๆ ของจีนให้ความสำคัญในการสร้างแบรนด์เศรษฐกิจกลางคืนเพื่อตอบสนองความต้องการที่แตกต่างกันของผู้บริโภค อีกทั้งได้ขยายเวลาการบริโภค ขยายพื้นที่การบริโภค และสร้างฉากการบริโภคที่หลากหลาย นำโอกาสการค้าให้กับสาขาธุรกิจเป็นจำนวนมาก
ธุรกิจอาหารเป็นส่วนที่สำคัญของเศรษฐกิจกลางคืน ความเจริญของเศรษฐกิจ กลางคืนทำให้ร้านอาหารและเครื่องดื่มต่างๆ มีการขยายเวลาจำหน่ายในช่วงเวลากลางคืน เช่น ธุรกิจร้านชานม ร้านกาแฟ ร้านขนม และอาหาร Street Food ได้มีการเพิ่มจำนวนอย่างมหาศาล ข้อมูลจากแพลตฟอร์ม Eleme เป็นแพลตฟอร์มจำหน่ายสินค้าอาหารและ Delivery ของบริษัท Alibaba พบว่าปี 2566 มีร้าน Delivery สัดส่วนร้อยละ 87 ของแพลตฟอร์มได้เปิดบริการช่วงกลางคืน ร้านที่เปิดบริการหลัง 00.00น. มีสัดส่วนมากกว่าร้อยละ 60 ส่งเสริมให้มีรายได้เติบโต สูงถึงร้อยละ 49 นอกจากนี้ ร้านเครื่องดื่มชานมจีนจำนวนหลายแบรนด์มีการเปิดร้าน 24 ชั่วโมงที่สาขาเมืองใหญ่ อาทิ แบรนด์ Hey Tea CHAGEE Goodme ChaPanda MEIXUE ICE-CITY และ AUNTEA JENNY เป็นต้น
หลายปีที่ผ่านมาการใข้ชีวิตกลางคืนกลายเป็นวิถีชีวิตที่ทันสมัยของผู้บริโภคชาวจีน และรัฐบาลจีนมีการส่งเสริมพัฒนาเศรษฐกิจกลางจีนอย่างเต็มที่ เมื่อต้นปี 2567 กระทรวงวัฒนธรรมและการท่องเที่ยวจีน ได้ประกาศรายชื่อเขตชุมชนบริโภคเชิงวัฒนธรรมและการท่องเที่ยวกลางคืนระดับประเทศ เพิ่มขึ้นจำนวน 102 แห่ง ถึงปัจจุบันทั่วประเทศจีนมีเขตชุมชนเชิงวัฒนธรรมและการท่องเที่ยวระดับประเทศจำนวนทั้งหมด 345 แห่ง กระจายอยู่ใน 34 มณฑลทั่วประเทศจีน เพื่อส่งเสริมยกระดับเศรษฐกิจกลางคืนที่เน้นการรับประทานอาหารและการช้อปปิ้งที่เป็นรูปแบบดั้งเดิมพัฒนาไปสู่รูปแบบหลากหลายและมีการนวัตกรรมมากขึ้น ซึ่งผลักดันให้เมืองท้องถิ่นต่างๆ มีการดำเนินนโยบายส่งเสริมพัฒนาเศรษฐิจกลางคืนที่เชื่อมโยงกับวัฒนธรรมท้องถิ่นและการท่องเที่ยว ยกตัวอย่างเช่น
เมืองชางโจว มณฑลเหอเป่ย มีการจัดกิจกรรมวัฒนธรรมที่ถนนหนานฉวน ซึ่งเป็นถนนคนเดินสมัยโบราณเพื่อดึงดูดนักท่องเที่ยวและเกิดการใช้จ่ายมากขึ้น เช่น กิจกรรมเทศกาลดนตรี การแสดงศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้าน และกายกรรมพื้นบ้าน ซึ่งตั้งแต่ต้นปี 2567 ได้ดึงดูดนักท่องเที่ยวมากกว่า 3 ล้านคน ส่งเสริมรายได้กลางคืนมากกว่า 90 ล้านหยวน
นครเซี่ยงไฮ้จัดกิจกรรมเที่ยวพิพิธภัณฑ์กลางคืน ได้เปิดประสบการณ์ที่มหัศจรรย์ในพิพิธภัณฑ์ทั้งหมด 45 แห่งของนครเซี่ยงไฮ้ นอกจากนี้ยังจัดกิจกรรมวิ่งกลางคืน โดยมีการกำหนดเส้นทางและจุดเช็คอินและถ่ายรูป ซึ่งเป็นสถานที่ท่องเที่ยวและร้านที่มีเอกลักษณ์ระหว่างเส้นทางวิ่ง ซึ่งได้ดึงดูดผู้บริโภคเข้าร่วมเป็นจำนวนมาก และส่งเสริมการเติบโตของบริโภคการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม
ในขณะเดียวกัน รูปแบบกิจกรรมอื่นๆ ก็ได้รับความนิยมจากผู้บริโภคจีน เช่น ตลาด Street Food กลางคืน ตลาดขายของท้ายรถกลางคืน และตลาดกลางคืนรูปแบบแคมป์ปิ้ง ปัจจุบันเศรษฐกิจกลางคืนได้เป็นแรงขับเคลื่อนใหม่ในการพัฒนาเศรษฐกิของเมือง ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาล เช่น เมืองหยีชาง มณฑลเหอเป่ย ได้มีมาตรการสนับสนุนการพัฒนาเศรษฐกิจกลางคืน โดยสนับสนุนบริษัทและองค์กรที่เกี่ยวข้องลงทุนสร้างเขตชมชุนเชิงวัฒนธรรมและการท่องเที่ยว สำหรับเขตที่ได้รับการรับรองผ่านระดับมณฑและผ่านระดับเมืองจะได้รับเงินรางวัลจำนวน 100,000 หยวน และ 50,000 หยวนตามลำดับ สำหรับถนนที่ได้ผ่านการรับรองเป็นถนนสาธิตบริโภคกลางคืนจะได้รับเงินรางวัล 30,000 หยวน สำหรับการจัดงานกิจกรรมเทศกาลส่งเสริมบริโภคหลังเวลา 19.00น. เช่น เทศกาลอาหาร เทศกาลเครื่องดื่ม จะได้รับเงินรางวัลด้วย สำหรับการจัดกิกรรมส่งเสริมการขายกลางคืน เช่น กิจกรรมที่ไม่ปิดร้านกลางคืนที่ติดต่อกัน 3 วันขื้นไป และมีผู้ประกอบการที่เข้าร่วมการจัดงานมากกว่า 20 ราย จะได้รับงานอุดหนุน 5,000 หยวนต่อครั้งสำหรับเจ้าของการจัดงาน ทั้งนี้ ความต้องการบริโภคกลางคืนจากผู้บริโภคและการสนับสนุนการพัฒนาจากรัฐบาลกระตุ้นให้เศรษฐกิจกลางคืนของจีนได้เติบโตอย่างก้าวกระโดด ซึ่งขยายโอกาสให้กับสาขาธุรกิจต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง
ความเห็น สคต. ณ เมืองหนานหนิง ความต้องการของตลาดเศรษฐกิจกลางคืนของจีนมีศักยภาพในการเติบโตสูง และมีมูลค่ามหาศาล ส่งผลให้เศรษฐกิจกลางคืนเป็นแรงขับเคลื่อนใหม่ในการพัฒนาเศรษฐกิจของจีน กลุ่มคนรุ่นใหม่ได้นําความมีชีวิตชีวาใหม่มาสู่การบริโภคกลางคืน เมืองใหญ่ๆ ของจีนกําลังมุ่งเน้นไปที่การสร้างแบรนด์เศรษฐกิจกลางคืน เพื่อตอบสนองความต้องการของกลุ่มผู้บริโภคที่แตกต่างกัน ปัจจุบันการบริโภคกลางคืนได้เริ่มเปลี่ยนจากรูปแบบดั้งเดิมเป็นรูปแบบใหม่ ซึ่งคุณภาพของการบริโภคได้มีการยกระดับมากขึ้น และมีรูปแบบการบริโภคแบบครบวงจร รวมถึงส่งเสริมโอกาสให้กับบริษัท SME ในธุรกิจดังกล่าวมากขึ้น ทั้งนี้ ตลาดกลางคืนของจีนเป็นโอกาสของผลิตภัณฑ์และบริการไทย อาทิ อาหาร Street Food การนวดแผนไทย การแสดงศิลปวัฒธรรมไทย ซึ่งธุรกิจดังกล่าวเป็นอีกหนึ่ง Soft Power ที่สำคัญของไทยในการสร้างการรับรู้ในตลาดจีน ในขณะเดียวกันด้วยประเทศไทยมีความได้เปรียบด้านการท่องเที่ยว อาจนำแนวทางการพัฒนาเศรษฐกิจกลางคืนของจีนไปประยุกต์ปรับใช้ตามพฤติกรรมของการบริโภคของนักท่องเที่ยวต่างชาติที่นิยมท่องเที่ยวกลางคืน โดยนำกิจกรรมสร้างสรรค์ที่เชื่อมโยงกับกิจกรรมและศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่นเพื่อดึงดูดผู้บริโภคและส่งเสริมการพัฒนาของเศรษฐกิจไทยผ่าน Soft Power ได้
https://www.chinairn.com/scfx/20240602/211638690.shtml
http://www.ce.cn/cysc/sp/info/202412/10/t20241210_39230286.shtml
https://mp.weixin.qq.com/s/2-lhN_hCUXsk_ZWN5lsN_w
https://mp.weixin.qq.com/s/Ia7IObwlZTQVZ3lRejJ5Sg
สำนักงานส่งเสริมการค้าในต่างประเทศ ณ เมืองหนานหนิง