ตุรกีประท้วงวุ่น ส่อยืดเยื้อ แต่ยังไม่กระทบธุรกิจ

ในช่วง 2 สัปดาห์หลังของเดือนมีนาคม 2568 ที่ผ่านมา ได้เกิดสถานการณ์วุ่นวายทางการเมืองขึ้นในประเทศตุรกีที่เกิดขึ้นจากการที่นาย Ekrem Imamoglu นายกเทศมนตรีนครอิสตันบูล และเป็นนักการเมืองสังกัดพรรค CHP ซึ่งเป็นพรรคฝ่ายค้านหลักอยู่ในสภาขณะนี้ และเป็นผู้ที่ถูกวางตัวว่าจะเป็นตัวเต็งในการชิงตำแหน่งประธานาธิบดีในการเลือกตั้งครั้งถัดไป ถูกทาง Istanbul University เพิกถอนปริญญา และถูกเจ้าหน้าที่ฝ่ายรัฐบาลควบคุมตัวในคดีทุจริตและเชื่อมโยงกับกลุ่มก่อการร้ายในเวลาต่อมา ส่งผลให้เกิดการชุมนุมประท้วงขึ้นทั่วประเทศ และยังคงต่อเนื่องมาจนถึงขณะนี้

เกี่ยวกับเรื่องดังกล่าว ทาง Istanbul University ได้อกมาแถลงว่า นาย Imamoglu ได้รับปริญญาโดยไม่ถูกต้อง พร้อมทั้งระบุว่านอกจากนาย Imamoglu แล้ว ยังได้เพิกถอนปริญญาของบัณฑิตรายอื่นๆ รวม 28 คน เนื่องจาก “มีความผิดพลาดที่ชัดเจน” และถึงแม้ว่าทนายความของเขาจะยืนยันว่าปริญญาที่เขาได้รับตั้งแต่ปี ค.ศ. 1995 นั้นถูกต้อง แต่ผู้สอบสวนก็ยังตั้งข้อสงสัยเกี่ยวกับกระบวนการโอนย้ายสถานศึกษาของเขาในปี ค.ศ. 1990 จากมหาวิทยาลัยเอกชนที่ไม่ได้รับการรับรองในประเทศไซปรัสเหนือไปยังมหาวิทยาลัยอิสตันบูลซึ่งเป็นมหาวิทยาลัยระดับต้นๆ ของตุรกี ซึ่งถือเป็นเรื่องผิดปกติ ประเด็นที่สำคัญในเรืองนี้ก็คือ คำตัดสินนี้อาจทำให้เขาหมดสิทธิ์ลงสมัครรับตำแหน่งประธานาธิบดีเนื่องจากผู้สมัครต้องมีปริญญาจากมหาวิทยาลัยตามกฎหมาย

ไม่เพียงเท่านั้น หนึ่งวันหลังการประกาศยกเลิกวุฒิการศึกษา นาย Imamoglu ได้ถูกควบคุมตัวพร้อมกับผู้ใกล้ชิดอีกหลายสิบคน โดยอัยการตุรกีระบุว่าการควบคุมตัวดังงกล่าวเป็นส่วนหนึ่งของการสืบสวนการกระทำผิดที่เกี่ยวข้องกับเทศบาลนครอิสตันบูลและเทศบาลอื่นๆ ตั้งแต่ข้อหาการคอร์รัปชันรับสินบนในการประมูลสาธารณะ ไปจนถึงข้อการมีความเกี่ยวข้องกับกลุ่มก่อการร้าย

การชุมนุมประท้วงได้เริ่มต้นขึ้นในนครอิสตันบูลหลังจากวันที่ 18 มีนาคม 2568 หลังจากที่ นาย Imamoglu ถูกเจ้าหน้าที่ควบคุมตัว โดยผู้เข้าร่วมชุมนุมส่วนใหญ่เป็นกลุ่มวัยรุ่นและนักศึกษาที่ให้การสนับสนุนนาย Imamoglu และมีฐานเสียงอยู่ในนครอิสตันบูลออยู่แล้ว และต่อมาได้ขยายวงแพร่กระจายไปยังเมืองอื่นๆ โดยเฉพาะในเมืองใหญ่ต่างๆ อาทิ อิซเมียร์ อันตาเลีย และอังการา ซึ่งแม้แต่ประชาชนทั่วไปที่ไม่ได้ให้การสนับสนุนนาย Imamoglu หรือพรรค CHP ก็ยังออกมาร่วมประท้วงด้วยเนื่องจากเห็นว่าเป็นการบังคับใช้กฎหมายที่ไม่ถูกต้องและเลวร้ายเกินขอบเขตที่จะรับได้ในระบอบประชาธิปไตย

ถึงแม้ว่ารัฐบาลตุรกีจะมีการประกาศระงับสิทธิในการชุมนุมประท้วงในนครอิสตันบูลแล้วตั้งแต่วันที่ 19 มีนาคม 2568 ตามด้วยเมืองใหญ่ต่างๆ และมีการจับกุมและดำเนินคดีกับผู้เข้าร่วมนับพันรายตลอดช่วงระยะเวลาที่ผ่านมา แต่จนถึงขณะนี้การชุมนุมประท้วงก็ยังคงดำเนินต่อไป โดยประมาณการว่าจำนวนผู้เข้าประท้วงในนครอิสตุนบูลอาจสูงถึงหลายหมื่นหรือแสนคน นับเป็นการชุมนุมประท้วงครั้งใหญ่ที่สุดของตุรกีในรอบ 10 ปี

อีกความเคลื่อนไหวหนึ่งที่น่าสนใจสำหรับเหตุการณ์ทางการเมืองดังกล่าวคือ การลงคะแนนเพื่อรับรองผู้สมัครเข้าชิงตำแหน่งประธานาธิบดีของพรรค CHP ซึ่งยังคงจัดขึ้นเมื่อวันที่ 23 มีนาคม 2568 ตามที่ได้กำหนดไว้แต่แรก และปรากฏว่าทั้งหัวหน้าพรรค CHP และกลุ่มผู้สนับสนุนพรรคยังคงยืนยันให้นาย Imamoglu เป็นตัวแทนของพรรค CHP สำหรับการเข้าชิงตำแหน่งประธานาธิบดีในอีก 3 ปี ข้างหน้า (ปี 2571) โดยในการลงคะแนนในครั้งนี้ นอกจากจะมีการจัดหน่วยเลือกตั้งในสำนักงานสาขาของพรรคทั้ง 81 จังหวัด ตามปกติแล้ว ทางพรรค CHP ยังได้ตั้งหีบบัตรลงคะแนนเพิ่มเติมสำหรับประชาชนทั่วไปที่ไม่ใช่สมาชิกพรรคเพื่อให้สามารถลงคะแนนเสียงเชิงสัญลักษณ์สนับสนุนนาย Imamoglu ได้ด้วย ซึ่งปรากฏว่ามีประชาชนชาวตุรกีกว่า 15 ล้านคน ออกมาร่วมลงคะแนนเสียงสนับสนุนในครั้งนี้ มากกว่าคะแนนเสียงที่พรรค CHP ได้รับในการเลือกตั้งทั่วไปครั้งที่ผ่านมาเมื่อปี 2566 เสียอีก ซึ่งถึงแม้ว่าจะไม่มีผลทางกฎหมายแต่อย่างใด แต่ก็เป็นการแสดงพลังทางสัญลักษณ์ถึงความไม่พอใจที่ต้องการส่งสัญญาณถึงรัฐบาล

จนถึงขณะนี้ แม้ว่าการชุมนุมประท้วงจะยังคงดำเนินอยู่อย่างต่อเนื่อง แต่ได้มีการเปลี่ยนรูปแบบเป็นการนัดชุมนุมในวันและโอกาสที่เฉพาะเจาะจง และเริ่มที่จะอยู่ในวงที่จำกัด และถึงแม้ว่าจะมีความไม่สะดวกอยู่บ้างในบางจุด แต่ยังไม่ปรากฏว่าเหตุการณ์ดังกล่าวจะส่งผลกระทบต่อภาคธุรกิจโดยตรงอย่างชัดเจน บุคคลทั่วไปรวมถึงนักท่องเที่ยวยังคงสามารถใช้ชีวิตและดำเนินกิจกรรมต่างๆ ได้ตามปกติ

ข้อคิดเห็นจากสำนักงานฯ

การถอดถอนวุฒิการศึกษาและการเข้าจับกุมตัวนายกเทศมนตรีของนครอิสตันบูลในครั้งนี้ เป็นการปลุกกระแสความไม่พอใจของประชาชนที่สนับสนุนพรรค CHP ขึ้นมาอีกครั้ง โดยพวกเขามองว่านี่เป็นการแตะตัดขาเพื่อไม่ให้นาย Imamoglu มาเป็นคู่แข่งในการเลือกตั้งครั้งหน้า ทั้งยังมองว่านี่เป็นการกระทำที่ขัดต่อหลักประชาธิปไตย โดยในสื่อโซเชียลมีเดียต่างๆ ประชาชนต่างออกมาแสดงความเห็นว่า “นี่ไม่ใช่เรื่องของการจับกุมนาย Imamoglu แต่เป็นเรื่องของการบังคับใช้กฎหมายที่ไม่ถูกต้อง” ทั้งยังมีประชาชนทั่วไปที่ไม่ใช้สมาชิกหรือผู้สนับสนุนพรรค CHP เข้าร่วมอย่างคับคั่ง จึงเป็นที่น่าจับตามองว่าสถานการณ์ต่อจากนี้จะเป็นเช่นไร

อย่างไรก็ตาม แม้จะยังไม่สามารถจะคาดเดาได้ว่าสถานการณ์ทางการเมืองของตุรกีจะเป็นอย่างไรต่อไปในอนาคตและหลายฝ่ายอาจจะมีความกังวลว่าเหตุการณ์อาจจะรุนแรงและบานปลายเหมือนครั้งการชุมนุมที่สวนสาธารณะกาซิ ในย่านทักซิม นครอิสตันบูล เมื่อปี ค.ศ. 2013 แต่จากข้อมูลที่ทางสำนักงานฯ รวบรวมได้ในชั้นนี้มีความเห็นว่า การชุมนุมประท้วงดังกล่าวอาจจะยืดเยื้อแต่ยังไม่น่าจะเพิ่มความรุนแรง หรือสามารถยกระดับไปสู่การเปลี่ยนแปลงทางการเมืองอย่างไรได้ในระยะเวลาอันสั้น เนื่องจากตัวนาย Imamoglu เองก็ถือว่ามีจุดอ่อนหลายประการให้ถูกโจมตีได้เช่นกัน ไม่ว่าจะเป็นในเรื่องวุฒิการศึกษาที่ไม่ชัดเจนมาตั้งแต่ต้น หรือข้อกล่าวหาในเรื่องการทุจริตคอร์รัปชั่น และนอกจากนี้ จากการสังเกตการณ์ชุมนุมประท้วงที่ต่อเนื่องในช่วงสัปดาห์หลังพบว่า ผู้เข้าร่วมส่วนใหญ่ซึ่งเป็นกลุ่มวัยรุ่นและนักศึกษาไม่มีเป้าหมายหรือยุทธศาสตร์ในการชุมนุมที่ชัดเจน ประเด็นที่เรียกร้องส่วนใหญ่ก็ค่อนข้างกระจัดกระจาย ประกอบกับไม่ปรากฏว่ามีผู้นำการชุมนุมหรือกลุ่มแกนนำที่มีพลังเพียงพอ โดยในส่วนของพรรค CHP ก็เพียงแค่เชิญชวนให้คนออกมาเท่านั้น มิได้มีสมาชิกคนสำคัญออกมาเคลื่อนไหวออกหน้า จึงอาจประเมินได้ว่ารัฐบาลน่าจะยังสามารถควบคุมสถานการณ์ได้ในระยะนี้

ในส่วนเรื่องของผลกระทบต่อเศรษฐกิจของตุรกีโดยรวมนั้นปรากฏว่า อัตราแลกเปลี่ยนเงินลีร่าตุรกีได้อ่อนค่าลงอย่างมากในช่วงแรกของการชุมนุมประท้วงหลังจากการจับกุมตัวนาย Imamoglu และตลาดหุ้นและตราสารหนี้ในประเทศได้ปรับตัวลดลงอย่างมากในทันทีด้วยเช่นกัน แต่ในช่วงสัปดาห์หลังที่สถานการณ์เริ่มจะคงที่ ตลาดการเงินของตุรกีก็เริ่มกลับมาคงที่และกลับสู่สภาวะปกติมากขึ้นด้วยเช่นกัน โดยเงินลีร่าตุรกีอ่อนค่าลงเล็กน้อย

ที่มา: https://www.dailysabah.com/politics/istanbul-mayor-imamoglu-detained-for-corruption-terror-links/news